Όταν αναφερόμαστε σε μια περιοχή με το όνομα Ανατολική Μεσόγειος, πρέπει φυσικά να έχουμε και μια ιδέα του ποια είναι και τι την κάνει έναν ιδιαίτερο γεωγραφικό χώρο.
Πηγή: here.com
Η ανατολική λεκάνη της Μεσογείου περιέχει τη θάλασσα που ξεκινάει από τα Στενά της Σικελίας και φτάνει μέχρι τις ακτές της Παλαιστίνης, του Λιβάνου και της Συρίας. Μ’ αυτήν συνδέονται επίσης το Ιόνιο Πέλαγος και η Αδριατική Θάλασσα, το Αιγαίο Πέλαγος και μέσω της Προποντίδας και η Μαύρη Θάλασσα, ενώ μέσω της Διώρυγας του Σουέζ υπάρχει πλέον και σύνδεση με την Ερυθρά Θάλασσα.
Αυτό φυσικά που κυρίως μας ενδιαφέρει δεν είναι η θάλασσα, αλλά ποια τμήματα της ξηράς αποτελούν αυτόν το γεωγραφικό χώρο. Μια απολύτως ακριβής οριοθέτησή του σε σχέση με τις γειτονικές περιοχές είναι αδύνατη, όπως ισχύει μάλλον για όλες τις υποδιαιρέσεις της ευρασιατικής/αφρικανικής ηπείρου. Σίγουρα ανήκουν σ’ αυτόν οι ακτές που βρέχονται απ’ αυτήν τη θάλασσα και θα έλεγα τουλάχιστον και το μέρος της ενδοχώρας που έχει μεσογειακό κλίμα. Φυσικά ακόμα και τα υπόλοιπα τμήματα της ενδοχώρας που δεν έχουν τέτοιο κλίμα δεν μπορούν να θεωρηθούν ακριβώς σαν ξεχωριστός χώρος, όταν συνδέονται τόσο στενά με τα άλλα. Παραδείγματα γι’ αυτό είναι τα βουνά της Βαλκανικής Χερσονήσου, η έρημος/ημιέρημος της Συρίας και του Ιράκ και οι μικρασιατικές στέπες.
Γιατί τώρα αυτή η περιοχή να αποτελεί και ιδιαίτερο χώρο από ανθρωπογεωγραφική άποψη; Πιστεύω ότι δεν μπορεί να είναι σύμπτωση ότι και ιστορικά λειτούργησε πολλές φορές περίπου σαν κάτι ενιαίο: σαν ο χώρος που δημιουργήθηκαν και κυρίως έδρασαν οι πρώτοι μεγάλοι πολιτισμοί της Δυτικής Ευρασίας (αιγυπτιακός, μεσοποταμιακός, περσικός, ελληνικός κλπ) κι οι πιο σημαντικές της θρησκείες (Εβραϊσμός, Χριστιανισμός, πολύ κοντά και το Ισλάμ), ο χώρος του ελληνιστικού πολιτισμού και στη συνέχεια του ανατολικού κυρίως ελληνόφωνου τμήματος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, της Βυζαντινής και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η σημερινή πολυδιάσπαση της περιοχής είναι μάλλον μια ιστορική εξαίρεση παρά ο κανόνας.
eastmediterranean 